De Ringdijk

01 september 2013 door Willem Schneider

Deze week zat ik na te denken na de vakantie over allerlei zaken die door de jaren heen gebeurt waren, bij jaren reflecteer ik al gauw vijftig jaar, en zag daarin weer een mooi thema voor deze column. Nu gebeurt er in een tijdspanne van vijftig jaar heel veel als je de ontwikkeling van Zwijndrecht ziet dus genoeg stof tot schrijven.

Toch kwam er een thema steeds terug en dat was de ringdijk. Niet zo gek natuurlijk voor een dorp aan de rivier waar alles op rond en over de dijk gebeurde maar dit keer begon mijn verhaal in de Pruylenborg de flats die in 1970 gebouwd werden. Horizonvervuiling vond ik het destijds ronduit walgelijk zo een betonnen gebouw  maar goed het was niet de enige hoogbouw die verrees.

Vanaf de ringdijk begon er een reeks flats die eindigde bij Zonnestein  met de Pruylenborg in het midden. Al gauw bleek dat de kwaliteit van de flat zowel huur als koop van betere kwaliteit waren dan de andere hoogbouw.  Drie verschillende corporaties zetten allen een flat neer en de Pruylenborg werd op het kantoor van de Vooruitgang dan ook wel hun paradepaardje genoemd.

In de koopflats kwam er onderin twee showroom/verkoopplekken. Al gauw kwam ik in de pruylenborg op een van die plekken omdat de schoenmaker van Loon van de dijk weggesaneerd daar zijn domicilie vond.  Vader en zoon waren schoenmaker en samen ging men daar verder met hun bedrijf, het was normaal dat een schoen liet repareren omdat schoenen een duurzaam artikel was en is. Ook al kan je tegenwoordig vanaf 5 euro schoenen kopen.

De ringdijk werd gesaneerd vanwege de dijkverzwaring en zou een brede boulevard worden in tegenstelling tot het smalle profiel wat het altijd geweest was. Het is nog steeds geen brede boulevard wsaar geflanneerd kan worden. Het profiel van de dijk is terug te vinden op de kaarten die van 1300 nog steeds beschikbaar zijn.

Van boven afgezien lijkt het dat er plek genoeg is voor de huidige maatstaf maar de dijk was van origine altijd een smalle weg op de top van de de dijk. De industrie op de dijk richtte zich dan ook vaak op het water maar ook de recreatie vond plaats aan de ringdijk het zwembad  lag in de oude Maas totdat de Hoge Devel in 1965 opende.

Huidig wethouder Kamsteeg herinnert zich de Ringdijk nog heel goed waarbij hij op de fiets zittend vaak belletje trok  bij de huizen die zo dicht op de ringdijk gebouwd waren dat als je de voordeur uitstapte rechtstreeks op de weg stond. Ook heeft hij nog veel koude herinneringen aan het zwembad  waar hij als jongeling heeft leren zwemmen.

Nu heeft hij weer met de ringdijk te maken en met het zwembad. De discussie over de vernieuwing van de ringdijk zowel als de huidige realisatie vindt nu plaats  terwijl hij zelf moet proberen de discussie over het zwembad in goede banen te krijgen. De winkels en de huizen op en aan de dijk zijn verdwenen en de nieuwe huizen die verrezen zijn aan de westkeethaven vormen al weer een nieuw deel van de Zwijndrechtse historie.

De Ringdijk blijft voor een dorp aan de rivier een levensader. Is het niet alleen de waterkering of de bedrijvigheid buitendijks dan is het wel de vervoer-as die  die een rol speelt. 

Deze zomer was een groot gedeelte van de Ringdijk klaar en kwamen er opnieuw de klachten van het parkeren van vrachtwagens op de dijk. Waar jarenlang de vrachtwagens alleen op de terreinen van de industrie kwamen is er in de loop van de tijd plek gekomen door de verdwenen industrie om de vrachtwagen te parkeren ook al was dat niet de bedoeling. Vanuit die gewoonte parkeren nu de vrachtwagens weer op plekken die niet voor hun zijn en tevens deels op de stoep. Klagende inwoners kregen echter al snel gehoor bij raad en college.

De ruimte rond de dijk is dus al gauw zo een zevenhonderd jaar een plek waar van alles plaats vindt en vond. De veiling , wat nu greenery is begon aan de dijk naast het veerplein. Het veerplein was en is van origine een oversteekplaats naar Dordrecht met het veer en tot 1940 de enige oversteekplaats voor het verkeer naar Dordrecht en de plek waar tot 1943 de tram uit Rotterdam stopte.

De brandweer zat onder aan de dijk gevestigd want de onderdijkserijweg is net zo verbonden aan de ringdijk. Veel huizen hadden daar hun achteringang en waren gebouwd op en aan  de dijk. Zwijndrecht was dus van origine een echt dijkdorp. Een lint van huizen waar wonen en werken samen kwamen en dat door haar geografische ligging haar bestaansrecht ontleende.

Tot de sanering van de dijk vanwege de Deltawerken zag Zwijndrecht er heel anders uit in zijn-haar profiel van dijkdorp. De familie Slobbe heeft nog niet zo lang geleden aandacht besteed in een boek hierover met foto s uit het verleden. De geschiedenis van de dijk laat zich het best lezen in de plaatjes waarin een enkele boerderij nog te zien is. De laatste werd gesloopt in de jaren 70 .

Vaak waren deze boerderijen gebouwd op een klein talud vanwege eventuele overstromingen of hadden ze een klein eigen dijkje zoals uit onderzoekingen bij de Lindelaan naar voren kwam. De ringdijk is voor mij altijd verbonden met Schoenmaker van Loon, de Rijstfabriek, apotheek Meijer, de watertoren, het Noordpark maar vooral met de sloop van de historische villa s  en huizen .

De Pruylenborg is voor mij een plek waar ik sinds het ontstaan kom en dan ook zie hoe alles verandert. Schoenmaker van loon is nu uiteindelijk recent verdwenen maar een enkele van origine bewoner gebruiker  kom ik nog steeds tegen. Ik heb er mijn woning,bedrijf herinneringen aan al mijn werk voor de huurders, de kopers de ondernemers maar ook de scholen en dat terwijl ik eigenlijk nog steeds vind dat het horizonvervuiling is.

De vooruitgang is iets wat je niet tegenhoud, maar de Vooruitgang van de pruylenborg is gefuseerd in de periode dat ik er bestuurder was en heet tegenwoordig Trivire.

Ja de ringdijk gelegen aan drie rivieren het is en blijft een bijzonder geval maar waar ligt nu meer mijn hart daar op de dijk of toch bij de Pruylenborg. Het was dat mij de laatste keer opviel ik heb er toch wel heel veel leuke en fijne dingen meegemaakt. Hoe lelijk of raar een plek kan zijn je kan er mee verbonden raken.

Kees van Tol van AD de Dordtenaar vertelde mij wel eens over zijn Liefdesplek die hij daar had in de Pruylenborg . Zo zie je maar waar ik mijn hoed neerleg is mijn huis maar mijn hart tja die is....

Gerelateerde wijken:
Gerelateerde straten:
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.