Joodse Heerjansdammers

25 september 2012 door Willem Schneider

Met het vertrek van de Burgemeester  Scholten naar Venlo was het niet zo vreemd geweest om dit keer aandacht aan burgemeesters te schenken. Dat was aardig geweest, maar dan krijg je een soort necrologie die ik niet passend vind.
Toch is er wel een link die met burgemeesters is te maken. Terwijl ik door de regio wandel, ik kom op verschillende adressen in Dordrecht, Papendrecht, Alblasserdam, Ambacht en in veel mindere mate Sliedrecht en uiteraard mijn thuisbasis in Zwijndrecht, kijk ik om me heen voor allerlei leuke, relevante aanknopingspunten voor deze column.

Noemde ik net Heerjansdam niet in mijn lijstje, dan is dat uiteraard omdat sinds de fusie dit onder de naam van de gemeente Zwijndrecht voorkomt. Ik benoem dat zo omdat er nog tal van Heerjansdammers  vinden dat ze een zelfstandige gemeente zijn.  Ik kom ook niet overdreven vaak in Heerjansdam maar ben daar heel direct mee verbonden geraakt door de bouw of beter gezegd de poging tot bouw van het zogenaamde WoZoCo complex. Een woonzorgcomplex dat aan de Sportlaan moest verrijzen.

Er was daar veel tegenstand tegen wat telkens verder afkalfde tot er uiteindelijk  1 bewoner overbleef die bij de rechtbank in Dordecht op het laatste moment een bezwaar indiende tegen de bouw en daar in zijn gelijk gesteld werd. Deze bewoner Onno Dekker is een opvallend figuur in het dorp maar ook bekend in Dordrecht vanwege het organiseren  van diverse podia. Onno is en blijft een kleurrijk mens die mij ook wel eens vertelde dat er joodse medeburgers uit Heerjansdam in de tweede wereldoorlog in vernietigingskampen waren omgekomen. Bij mijn zoektocht vond ik inderdaad foto's van  deze mensen.

Omdat Antoin Scholten ook naast burgemeester voorzitter is van de Dorpsraad heb ik hem wel eens de vraag gesteld  of wij daar geen aandacht aan zouden moeten besteden, omdat wij tenslotte ook een plaquette in de oude raadzaal van Zwijndrecht hebben hangen. Op deze plaquette staan de namen van de Joodse inwoners die niet meer terug gekomen zijn en hun leven gelaten hebben in een van de vele vernietigingskampen. Juist de plek van de plaquette is  daar op zijn plaats omdat de laatste verblijfsplaats van deze mensen de raadzaal was die voor hen dienst deed als gevangenis voordat zij afgevoerd werden.

Dhr. Scholten heeft mij wel teruggekoppeld dat hij geen informatie had kunnen vinden dat er Joodse inwoners in een vernietigingskamp omgekomen waren.
Bij een van mijn wandelingen door de Drechtsteden kwam ik door de Burgemeester van Beverenstraat in Dordrecht. Bij burgemeester van Beveren denk ik dan direct aan Develstein wat de woonplek van deze persoon is geweest.  Dus toch iets over burgemeesters.
Ook in die straat heeft mijn zoon die nu in Amerika woont stage gelopen dus  is dat altijd grappig een hedendaagse link  te hebben binnen een gebied.

Toch viel mij  rond kijkend in de straat een opgehangen printje op. Het is een gezellige straat waar veel culturele posters hangen een speelplaats is voor kinderen en waar ook de fietsenstalling goed geregeld is.
Maar om nu zomaar voor een raam te gaan staan lezen staat wat vreemd. Toch viel mij op dat het een herinnering was omdat hier stond. Hier woonden gevolgd door de namen van de familie.

De kleine letters vielen mij wel op, maar dan moest ik toch gericht dichtbij gaan staan lezen en dat vond ik toch wat  gênant.
Bij een later bezoek aan de straat en toch geprikkeld nieuwsgierig ging ik staan lezen .
Wat bleek was dat het hier een herinnering betrof aan de familie die omgekomen was in Auschwitz.
Maar behalve dit historische feit bleek dat de mensen die afgevoerd waren in de tweede wereldoorlog van origine geboren waren in Heerjansdam.

Dan bekruipt je toch wel een apart gevoel. Deze mensen hebben het dorp Heerjansdam eerder verlaten en hebben toch een soort eigen plaquette. Het hoe en waarom deze mensen uit Heerjansdam zijn vertrokken en in Dordrecht zijn gaan wonen weet ik (nog) niet maar als ik dit soort dingen tegenkom dan valt er voor alles als een deel van een  puzzel in elkaar.
Het klopt dus wel dat er geen Joodse inwoners omgekomen zijn, maar wel geboren inwoners. Tja, en daar zal niet naar gekeken zijn, ook niet echt onlogisch.

De geschiedenis van de Zwijndrechtse Joodse inwoners is eigenlijk pas naar boven gekomen omdat er vanuit de historische vereniging iemand dat vertelde aan Antoin Scholten.
Zelf wist ik wel dat de Veerapotheek van Dhr meijer iets was wat met de oorlog te maken had maar de exacte geschiedenis wordt zoals wel vaker op de achtergrond gedrongen door andere feiten en gebeurtenissen en omdat niemand er meer over praat.

Zeker in de hedendaagse tijd mogen we ons bijzonder bewust van zijn wie we zijn en waarom we wat doen want onze vrijheid is een bijzonder gegeven . Godsdienst vrijheid, vrijheid in woord en geschrift zijn toch bijzondere zaken die verworven zijn en die we moeten koesteren.
Internet is ook een medium waar vrijheid van meningsuiting ter discussie staat en dat is vooral ingegeven vanuit landen waar onze verworvenheden nog niet gelden.

De Dalai Lama geeft heel mooi aan dat Tibet  een zelfstandige staat is maar is diplomatiek in zijn opmerkingen over de onvrijwillige  inlijving door China. Daar kunnen nog veel mensen wat van leren. Heerjansdam wilde niet bij Zwijndrecht, maar gelukkig laat Zwijndrecht de identiteit van Heerjansdam intact.

Het was ook niet Zwijndrecht die het dorp inlijfde, maar de provincie die het oplegde. Laten we dus zorgen dat we vrijwillig elkaar opzoeken om elkaar te versterken en vooral de identiteit van de buurt de wijk het dorp de stad te behouden.

Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.