Oude Land

12 augustus 2012 door Willem Schneider

Regelmatig kom ik de term oudeland weer tegen. Het oude land, Oudeland dorp in de Dordtse waard voor de St Elizabethvloed, oudeland het winkelcentrum in Oudelands Ambacht kortom  wat is oud.


Zwijndrecht kent een duizendjarig bestaan dus kan je zeggen als ik terugkom in Zwijndrecht ga ik naar het oude land. Voor Amerikanen is het oude land Europa. Voor mijn oudste zoon  kan dat betekenen als hij terugkomt uit Amerika dat hij dat dubbel kan gebruiken. Ten eerste Europa en ten tweede Zwijndrecht. Uit onze regio zijn er destijds ook Pilgrimfathers vertrokken naar het nieuwe land Amerika waaronder een aantal Zwijndrechtse Nieuwlichters.


Voor mij was het aardig het dorp in de Dordtse waard weer eens tegen te komen.
Want juist de St Elizabethvloed heeft de Drechtsteden zijn huidige vorm gegeven. De loop van de rivier werd zoals die nu overal ligt neergelegd of rivieren verdwenen zelfs.


De dubbel is zo een rivier die in de Dordtse waard naar Zwijndrecht stroomde en ongeveer ter hoogte van westkeethaven  Zwijndrecht bereikte. Zwijndrecht en Dordrecht zijn van nature verbonden en gescheiden door het water. De Zwijndrechtse heerlijkheid vormde een goed leef jachtgebied voor de Dordtse regenten die schijnbaar geen last hadden van de natuurlijke grenzen. Sterker nog je kon daar veilig wonen zonder lastig gevallen te worden door het gepeupel.


Dat je op moet passen voor gepeupel  dat bewijst de historie wel. De gebroeders de Wit als historisch voorbeeld.
De historische discussies over ouderdom , plaatsnamen heraldiek nemen soms geweldige vormen aan. Dat bleek ook wel uit de namen geschiedenis van de plaatsen uit de Dordtse waard.

Om toch mijn  column goed te kunnen onderbouwen doe ik altijd onderzoek en in dit geval van  het oude land ook weer .
Wat dan blijkt dat we veel geschiedenis halen van oude kaarten die door anderen weer gekopieerd zijn. En zoals vaker met kopiëren gaat er wel eens wat fout.


Het mooie aan die oude kaarten is dat als je ze over elkaar schuift en de oude documentatie volgt er toch een redelijk goed beeld te schetsen valt  van wat werkelijk was.
Omdat de Elizabethvloed  90 jaar na de start van de bedijking  plaatsvond is er redelijk wat  terug te vinden in de verschillende archieven. Op de kaarten zie je ook de dorpen van de Zwijndrechtse waard (were) terug en is de waal een flinke plas water.


Het oude land van Dordrecht zat nog vast aan de hoekse waard zo zie je dat de verbondenheid van gebieden, of het oude land, goed terug te vinden is via geologische verklaringen. En ga je heel veel verder terug dan kon je vanuit dit gebied zelfs naar Engeland wandelen want openbaar vervoer was er toen nog niet  wel sabeltandtijgers, mammoeten, wilde zwijnen en mogelijke wilde Zwijndrechtenaren .


De namen van dorpen uit de Dordtse waard leiden tot een discussie , vanwege een straatnaambord, waarbij Dordrecht er op gewezen werd dat het zomaar noemen van een oud dorp wel eens historisch niet correct kon zijn.  In Zwijndrecht leidde van een straatnaambord zonder verklaring tot Onrust en werden klagers hieromtrent het Bosch ingestuurd.

Daar was het de straatnaam  Turk tot een verwarring. Een notabel Marokkaan zag hierin de belediging van een volk , de turken. Vooral als een Turk uit de straat Turk zich meldde bij officiële instanties. De straten Bosch, Onrust Turk werden en worden veelal bevolkt door  allochtone bewoners waaronder veel turken die zich er prima thuis voelen.

De discussie over de naam Turk namen flinke vormen aan en leidde uiteindelijk tot een bijstelling van het straatnaambord door de verklaring toe te voegen van wie of wat de naamgever was zoals dat in Dordrecht ook onder de bordjes stond , dorp in de Dorste waard. Voor Turk was de toevoeging voormalige tuinderij.


Als Turk zou ik me prima thuis voelen in de voormalige tuinderij Turk vooral omdat me dat zou doen denken aan het oude land wat ik verlaten zou hebben .
Oude land verwijst dus vaak naar een moederland een onderbuikgevoel zoals dat opgewekt kan worden  door diverse sentimenten.
Het oude land staat voor mij altijd in de context van de geologie omdat je daarmee de beste  uitdrukking kan geven welk oude land je bedoelt.


Maar de onderschriften onder straatnaambordjes geven toch altijd wel een fijn gevoel omdat je weet wat de onderliggende gedachte is van de naamsbenoeming en of als het iemand betreft je weet of hij zij een schilder, historisch figuur of gewoon een regent is geweest.
Als ik terugkeer naar het oude land dan neem ik de tijdschaal  als uitgangspunt en zie dan op die manier de geschiedenis weer tot leven komen.
 

Gerelateerde straten:
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.